Τι είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι μία πάθηση που επηρεάζει τις ωοθήκες. Τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι ο υπερανδρογονισμός, ο οποίος χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα ανδρικών ορμονών, η χρόνια ωοθυλακιορρηξία-η μη ωορρηξία και οι πολυκυστικές ωοθήκες δηλαδή οι ωοθήκες που καλύπτονται με κύστες.
Στις ψυχοκοινωνικές εκδηλώσεις συναντάμε συνήθως στις περισσότερες γυναίκες το άγχος και την κατάθλιψη. Η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2 και η υπερινσουλιναιμία (τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης) συναντώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό στις γυναίκες με PCOS.
Η διατροφή έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να αποτελέσει επιβαρυντικό παράγοντα στο PCOS. Τα λίπη και οι πρωτεΐνες από τη διατροφή μπορεί να σχηματίσουν προηγμένα προϊόντα γλυκοζυλίωσης (AGEs) όταν εκτίθενται σε σάκχαρα στην κυκλοφορία του αίματος. Τα προιόντα γλυκοζυλίωσης συμβάλλουν στην αύξηση του σωματικού στρες και της φλεγμονής, τα οποία έχουν συνδεθεί με τον διαβήτη και τις καρδιαγγειακές παθήσεις.
Οι ασθενείς με PCOS έχουν ήδη αυξημένη πιθανότητα μεταβολικού συνδρόμου, καρδιαγγειακών και διαβήτη. Επομένως, είναι καλύτερο να περιορίσετε την έκθεση σε προιόντα γλυκοζυλίωσης. Ζωικής προέλευσης τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και πρωτεΐνες είναι γενικά πλούσια σε AGE και μπορούν να οδηγήσουν σε σχηματισμό περισσότερο AGE κατά το μαγείρεμα.
Αντίθετως, τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη όπως λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως και γάλα περιέχουν λιγότερα AGE, ακόμη και μετά το μαγείρεμα τους.
Διατροφική αντιμετώπιση
Οι αλλαγές στο lifestyle κρίνονται απαραίτητες.
Οι καθημερινές συνήθειες επηρεάζουν σημαντικά την ανάπτυξη και τη σοβαρότητα του PCOS.
- Η παχυσαρκία αναγνωρίζεται ως επιβαρυντικός παράγοντας συνεπώς συνίσταται η επίτευξη και διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους καθώς και η επαναφορά της περιφέρειας μέσης σε φυσιολογικές τιμές
- Δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες
- Δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων, πλούσια σε λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής άλεσης
- Αποφυγή τροφίμων με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη όπως πατάτες, λευκό ψωμί λευκό και γλυκών
- Μειωμένη πρόσληψη επεξεργασμένων τροφίμων, trans λιπαρών και κορεσμένων λιπών θα βοηθήσουν στη διατήρηση σταθερών επιπέδων σακχάρου στο αίμα
- Κατανάλωση τριών κυριώς γευμάτων και δύο μικρότερων μέσα στην ημέρα. Συνδυασμό υδατανθράκων και πρωτείνης ή λίπους
- Η άσκηση βοηθά στη μείωση πολλών συμπτωμάτων PCOS, όπως κατάθλιψη, φλεγμονή και υπερβολικό βάρος. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνιστά 150 λεπτά άσκησης μέτριας έντασης την εβδομάδα ή 75 λεπτά άσκησης υψηλής έντασης/εβδομάδα και προπόνηση δύναμης 2 φορές/ εβδομάδα
- Διακοπή καπνίσματος έτσι ώστε να βελτιωθεί η γενική υγεία
Φαρμακευτική αγωγή
Η φαρμακευτική αγωγή σχεδιάζεται ανάλογα με το αν η ασθενής επιθυμεί τεκνοποίηση ή όχι. Ο γιατρός, στο πλαίσιο της εξατομικευμένης προσέγγισης είναι αυτός ο οποίος εξετάζοντας τα συμπτώματα και το ιστορικό θα συστήσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.
Καταλήγοντας, η αιτιολογία του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών παραμένει ασαφής, αλλά υπάρχουν στοιχεία για πολυπαραγοντική προέλευση με γενετική προδιάθεση. Η πρόληψη του μεταβολικού και καρδιαγγειακού κινδύνου σε γυναίκες με PCOS πρέπει να ξεκινά το συντομότερο δυνατό. Η επαναφορά υγιούς σωματικού βάρους και η τακτική άσκηση είναι απαραίτητες αλλαγές που πρέπει να υιοθετηθούν.
Βιβλιογραφία
- Tomlinson, J. A., Pinkney, J. H., Evans, P., Millward, A., & Stenhouse, E. (2013). Screening for diabetes and cardiometabolic disease in women with polycystic ovary syndrome. The British Journal of Diabetes & Vascular Disease, 13(3), 115–123.
- Diamanti-Kandarakis E, Christakou C, Marinakis E. Phenotypes and enviromental factors: their influence in PCOS. Curr Pharm Des. 2012;18(3):270-82.
- Uribarri J, Woodruff S, Goodman S, Cai W, Chen X, Pyzik R, Yong A, Striker GE, Vlassara H. Advanced glycation end products in foods and a practical guide to their reduction in the diet. J Am Diet Assoc. 2010 Jun;110(6):911-16.e12.
- S. Department of Health and Human Services, 2018. Physical Activity Guidelines for Americans: 2nd Edition
- Patel S. Polycystic ovary syndrome (PCOS), an inflammatory, systemic, lifestyle endocrinopathy. J Steroid Biochem Mol Biol. 2018 Sep;182:27-36.
- ESHRE Capri Workshop Group, Health and fertility in World Health Organization group 2 anovulatory women, Human Reproduction Update, Volume 18, Issue 5, September/October 2012, Pages 586–599.