Αυξημένη LDL χοληστερόλη και η διατροφική της προσέγγιση

Το Ιπποκρατικό ‘‘Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν’’ δηλαδή καλύτερα να προλάβεις κάτι παρά να το θεραπεύσεις, εξακολουθεί πάντα να είναι επίκαιρο και ταιριάζει απόλυτα στην περίπτωση και της HDL αλλά και LDL χοληστερόλης.

Όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενο άρθρο, η κακή διατροφή αντιπροσωπεύει περίπου 11,3 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, σε σύγκριση με 2,1 εκατομμύρια για χαμηλή σωματική δραστηριότητα, 6,1 εκατομμύρια εξαιτίας του καπνίσματος και 3,1 εκατομμύρια για χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών.

Το πρόβλημα αντικατοπτρίζει κυρίως ένα ανθυγιεινό παγκόσμιο περιβάλλον τροφίμων που κυριαρχείται από μεταποιημένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αλάτι, κορεσμένα λίπη και βιομηχανικά trans-λιπαρά οξέα (TFAs).

Τί είναι τα trans-λιπαρά οξέα;  

Τα TFAs βρίσκονται φυσικά σε μικρές ποσότητες σε ορισμένα κρέατα και γαλακτοκομικά προϊόντα. Ωστόσο, η πλειονότητα των TFA είναι βιομηχανικά, που κατασκευάζονται με μερική υδρογόνωση βρώσιμων φυτικών ελαίων όπως φοινικέλαιο, βαμβακέλαιο και το σογιέλαιο.

Τα βιομηχανικά TFA προστίθενται σε μεταποιημένα ή συσκευασμένα τρόφιμα, κυρίως για παράταση της διάρκειας ζωής και ενίσχυση της γεύσης και της υφής με χαμηλό κόστος. Από τη δεκαετία του 1990, έχουν συγκεντρωθεί ερευνητικά στοιχεία που δείχνουν ότι η κατανάλωση TFA αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνος στεφανιαίας νόσου.

Ο μηχανισμός μέσω του οποίου επιτυγχάνεται αυτό είναι κυρίως με την αύξηση των επιπέδων επιβλαβών λιποπρωτεϊνών χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας και τη μείωση της προστατευτικής χοληστερόλης της υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης.

Τα TFA μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο νόσου του Αλτσχάιμερ, ορισμένων καρκίνων και να επιδεινώσουν την ινσουλινοευαισθησία αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο ΣΔτ2.

Διατροφική προσέγγιση της χοληστερόλης

Χτίζουμε το καθημερινό μας διατροφικό πρότυπο έτσι ώστε να καταναλώνουμε:

• Φρούτα και λαχανικά
• Δημητριακά ολικής άλεσης
• Γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά ή χωρίς λιπαρά
• Ξηρούς καρπούς, σπόρους και φυτικά έλαια
• Περιορίστε τα τηγανητά τρόφιμα
• Καταναλώστε φυτικές στερόλες
• Το υπερβολικό βάρος ή το παχύσαρκο τείνει να αυξάνει την κακή χοληστερόλη και να μειώνει την καλή χοληστερόλη. Αλλά μια απώλεια βάρους μόλις 5% έως 10% μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της χοληστερόλης.
• Παραμείνετε σωματικά δραστήριοι για περισσότερα από 150 λεπτά την εβδομάδα

Το παραπάνω διατροφικό πρότυπο έχει σχετικά υψηλή αναλογία πολυακόρεστων λιπαρών οξέων προς κορεσμένα λιπαρά οξέα και χαμηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη, επιτυγχάνοντας ελαχιστοποίηση της πρόσληψης σημαντικών πηγών κορεσμένων λιπαρών (ζωικά λίπη). Η επιλογή φυτικών πρωτεϊνικών πηγών θα περιορίσει την πρόσληψη χοληστερόλης.

Φυτικές στερόλες: ακόμα ένα όπλο για τη μείωση της LDL χοληστερόλης

Οι διατροφικές φυτικές στερόλες, ειδικά η σιτοστανόλη, μειώνουν τη χοληστερόλη στον ορό αναστέλλοντας την απορρόφηση χοληστερόλης. Οι επιδράσεις στη μείωση της χοληστερόλης των φυτικών στερολών έχουν επίσης τεκμηριωθεί και εμπορικά προϊόντα που κατασκευάζονται από αυτές τις ενώσεις είναι ευρέως διαθέσιμα, αλλά τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματά τους παραμένουν δεν έχουν πλήρως τεκμηριωθεί.

Τα αβγά είναι απαγορευμένα αν έχω αυξημένη LDL χοληστερόλη;

Ο κρόκος αυγού είναι ιδιαίτερα πλούσιος σε χοληστερόλη, αλλά σε αντίθεση με τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας δεν παρέχει κορεσμένα λιπαρά οξέα. Δεδομένης της σχετικά υψηλής περιεκτικότητας σε χοληστερόλη στους κρόκους των αυγών, παραμένει σκόπιμο να περιοριστεί η πρόσληψη τους από κάποιες ομάδες ανθρώπων. Εάν ελέγχεται η πρόσληψη γαλακτοκομικού λίπους και κρέατος, δεν χρειάζεται να περιοριστεί σοβαρά η πρόσληψη κρόκου αυγού, αν και κάποιος περιορισμός παραμένει συνετός.

• Οι ασθενείς με δυσλιπιδαιμία, ιδιαίτερα εκείνοι με σακχαρώδη διαβήτη ή αυτοί που κινδυνεύουν από καρδιακή ανεπάρκεια, θα πρέπει να είναι προσεκτικοί στην κατανάλωση τροφών πλούσιων σε χοληστερόλη.
• Τα υγιή άτομα μπορούν να περιλαμβάνουν στο διαιτολόγιο τους έως και ένα ολόκληρο αυγό καθημερινά
• Για τους ηλικιωμένους ασθενείς λαμβάνοντας υπόψη τα θρεπτικά οφέλη και την ευκολία των αυγών, η κατανάλωση έως 2 αυγών ανά ημέρα είναι αποδεκτή στο πλαίσιο ενός ισορροπημένου διατροφικού προτύπου
• Οι χορτοφάγοι που δεν καταναλώνουν κρέας που περιέχει χοληστερόλη μπορούν να περιλαμβάνουν περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά στη διατροφή τους στο πλαίσιο

Ας έχουμε πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι ‘‘Υγιεία τίμιον αλλ’ ευμετάστατον’’ δηλαδή η υγεία είναι πολύτιμη αλλά ευμετάβλητη. Συνεπώς, ας μην παραλείπουμε τον ετήσιο έλεγχο χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων, τις τροποποιήσεις στο διατροφικό μας πλάνο πάντα σύμφωνα με την καθοδήγηση του επαγγελματία υγεία αν κάτι δεν είναι σύμφωνα με τα υγεία πρότυπα και τον τελικό έλεγχο της παρέμβασης.

Check, Change, Control!