Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Τι είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), πώς προκαλείται και πόσο συχνά κάνει την εμφάνιση της;

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι το σύνολο των συμπτωμάτων ή των επιπλοκών που προκύπτουν από την αναγωγή γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο, την στοματική κοιλότητα, του λάρυγγα ή του πνεύμονα. Αφορά το ανώτερο πεπτικό σύστημα. Είναι μία χρόνια κατάσταση, προκαλώντας επώδυνα έξω-οισοφαγικά και έσω-οισοφαγικά συμπτώματα και βλάβες στον ιστό του οισοφάγου του ασθενή με δυσμενείς επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του.

Η τροφή κατά την μάσηση περνάει από το στόμα και τον φάρυγγα μέσω του οισοφάγου στο στομάχι. Η σύνδεση του οισοφάγου με το στομάχι γίνεται μέσω του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΚΟΣ), το οποίο είναι ένα σύνολο μυικών ινών και λειτουργεί υπό φυσιολογικές συνθήκες ως βαλβίδα επιτρέποντας την διέλευση της τροφής από τον οισοφάγο στο στομάχι και παράλληλα παρεμποδίζοντας την άνοδο περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο. Στην ΓΟΠ έχουμε χαλάρωση αυτού του σφιγκτήρα με αποτέλεσμα τα γαστρικά υγρά να ωθούνται στον οισοφάγο, ερεθίζοντας τον και προκαλώντας ιδιαίτερα ενοχλητικά συμπτώματα, τα οποία βιώνονται πολύ πιο έντονα μετά την κατανάλωση γεύματος.

Η νόσος της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στις δυτικές χώρες, ιδιαίτερα όταν εξετάζουμε το πιο συχνό σύμπτωμα που είναι η καούρα. Η καούρα είναι πολύ συχνή στην κοινότητα και κυμαίνεται από 10% έως 30%. Η ΓΟΠ αποτελεί τον πλέον συνηθέστερο λόγο επίσκεψης ασθενών στα γαστρεντερολογικά ιατρεία.

Αίτια πρόκλησης ΓΟΠ

Η αιτιολογία εμφάνισης γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι πολυπαραγοντική. Οφείλεται τόσο σε περιβαλλοντικούς όσο και σε γενετικούς παράγοντες. Ακόμη και η σταδιακή με τα χρόνια αύξηση του σωματικού βάρους μπορεί να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου εμφάνισης ΓΟΠ.  Πιο συγκεκριμένα:

• Δυσλειτουργία ΚΟΣ
• Διαφραγματοκήλη
• Καθυστερημένη γαστρική κένωση
• Αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση
• Προβληματική κάθαρση οισοφάγου

Στους περιβαλλοντικούς παράγοντες ανήκουν:

• Υπέρβαρο και Παχυσαρκία
• Λανθασμένες διατροφικές συνήθειες
• Απουσία σωματικής δραστηριότητας
• Κάπνισμα

Κύρια συμπτώματα

• Οπισθοστερνικός καύσος
• Όξινες αναγωγές
• Βράγχος φωνής
• Θωρακικός πόνος μη καρδιολογικής αιτιολογίας
• Λαρυγγίτιδα
• Χρόνιος βήχας

Ο διττός ρόλος της διατροφής

Ας δούμε αρχικά πως οι λανθασμένες διαιτητικές συνήθειες προκαλούν και επιβαρύνουν την ΓΟΠ. Όπως αναφέραμε παραπάνω, το γαστρικό περιεχόμενο ωθείται στον οισοφάγο από το στομάχι λόγω χάλασης του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα.

1. Το υπέρβαρο και η παχυσαρκία δηλώνουν αυξημένο σπλαγχνικό λίπος-σπλαγχνική παχυσαρκία η οποία οδηγεί σε αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης
2. Η παχυσαρκία προδιαθέτει σε διαφραγματοκήλη, οδηγώντας σε ΓΟΠ
3. Στους παχύσαρκους παρατηρείται επίσης γαστρική διάταση οδηγώντας σε χάλαση του ΚΟΣ, οδηγώντας τελικών σε ΓΟΠ
4. Τροφές όπως η σοκολάτα, τροφές πλούσιες σε λίπος, ο καφές, το κακάο και το τσάι (περιέχουν ξανθίνη) και η κατανάλωση οινοπνεύματος ενοχοποιούνται για την ελάττωση της πίεσης του ΚΟΣ.

Τι να αλλάξω στις διατροφικές μου συνήθειες; Τι να αποφύγω;

Αποφεύγω

• Κατανάλωση σνακ τα μεσάνυχτα
• Δείπνο πριν την κατάκλιση
• Καφέ
• Τσάι, κακάο
• Χυμούς εσπεριδοειδών και τομάτας
• Αυξημένες ποσότητες αναψυκτικών
• Περιορίζω την πρόσληψη λίπους
• Σοκολάτα-γλυκά
• Καρυκεύματα
• Δυόσμο, μέντα, σκόρδο, κρεμμύδι
• Τηγανισμένα τρόφιμα ή ημιψημένα κρέατα
• Αλκοόλ
• Κάπνισμα

Τι οφείλω να κάνω από εδώ και πέρα;

• Επενδύω σε εξατομικευμένα μεγέθη γεύματος με χρονοδιαγράμματα, χωρίς να αποκλείω εξαρχής συγκεκριμένες ομάδες τροφίμων
• Αυξάνω τις φυτικές ίνες στο ημερήσιο διαιτολόγιο μου
• Διατηρώ φυσιολογικό σωματικό βάρος
• Αν είμαι υπέρβαρος-παχύσαρκος, μειώνω το σωματικό μου βάρος
• Πραγματοποιώ μικρά και συχνά γεύματα
• Μασάω αργά και καλά την τροφή μου
• Δεν συνδυάζω υγρά με τα κυρίως γεύματά μου
• Παραμένω σωματικά δραστήριος, αλλά η άσκηση να απέχει τουλάχιστον 2 ώρες από τα γεύματα
• Δεν πραγματοποιώ εργασίες που προϋποθέτουν σκύψιμο μετά την κατανάλωση των κυρίως γευμάτων
• Αν παρατηρώ ότι εμφανίζω συμπτώματα δυσπεψίας τότε πρέπει να απευθυνθώ στον επιστήμονα υγείας που με παρακολουθεί για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων
• Η κατάκλιση να απέχει 2-3 ώρες από το τελευταίο γεύμα, αν αυτό δεν είναι εφικτό τότε κατά τον ύπνο ανυψώνω το κεφάλι και τον κορμό. Ενδεχομένως η κατάκλιση στο αριστερό πλευρό να βοηθήσει κάποιους

Κάθε ασθενής είναι διαφορετικός, η ΓΟΠ μπορεί να έχει εκδήλωση με ποικίλλα συμπτώματα στον κάθε ένα, συνεπώς σε κάθε ασθενή παρέχεται εξατομικευμένη δίαιτα με βάση τα συμπτώματα που εμφανίζει και την επανεισαγωγή τροφίμων και συνηθειών. Αποφεύγουμε τις ακραίες διαιτητικές πρακτικές.