Διατροφικές συστάσεις πριν τη σύλληψη, σε εγκυμοσύνη και θηλασμό

Η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός είναι από τις πιο ωραίες και ιδιαίτερες περιόδους που θα διανύσει μία γυναίκα στη ζωή της, ωστόσο έρχεται αντιμέτωπη και με αρκετές δυσκολίες. Η συνολική αλλαγή στον τρόπο ζωή της, οι ορμονικές αλλαγές, η μεγαλύτερη έμφαση και προσοχή στη λεπτομέρεια στη διατροφή της είναι αλλαγές οι οποίες μπορεί να είναι καθοριστικές όπως φαίνεται τόσο για την δική της μετέπειτα ζωή όσο και για το έμβρυο. Αποτελέι πλέον παραδοχή ότι η πρώιμη διατροφή και ο τρόπος ζωής κατά τη διάρκεις της εγκυμοσύνης, του θηλασμού, της βρεφικής ηλικίας και την πρώιμης παιδικής ηλικίας έχουν μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στην μετέπειτα υγεία του παιδιού και την εμφάνιση ασθενειών.

Διατροφικές συστάσεις

Οι τελευταίες διατροφικές συστάσεις για την περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού έχουν διαμορφωθεί μετά από την εκτενή μελέτη αρκετών συστηματικών ανασκοπήσεων και έχουν ως στόχο να συμβάλλουν στην πρωτογενή πρόληψη της παχυσαρκίας και των συναφών μη μεταδοτικών ασθενειών στην Ευρώπη. Για να λάβετε το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της διατροφικής σας κατάστασης πατήστε εδώ.

Διατροφή πριν την σύλληψη

Γίνεται ιδιαίτερη αναφορά από τους ειδικούς στη διατροφή που θα ακολουθήσει η μητέρα πριν την σύλληψη. Πολλές γυναίκες, παρότι η εγκυμοσύνη τους θεωρείται σε ένα βαθμό <<προγραμματισμένη>> ακολουθούν μη επαρκή και μη ισορροπημένα διατροφικά πρότυπα τα οποία τους οδηγούν σε υπερβολικά μειωμένο ή υπερβολικά αυξημένο σωματικό βάρος και ανεπάρκεια μικροθρεπτικών συστατικών. Ως επί τω πλείστον διατηρούν έναν ανθυγιεινό τρόπο ζωής καθώς μπαίνουν στην εγκυμοσύνη ο οποίος χαρακτηρίζεται από κακής ποιότητας διατροφή, χαμηλά επίπεδα σωματικής άσκησης, κάπνισμα και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Η συνολική καλή υγεία και η διατροφή της μητέρας είναι σημαντική καθώς:

Α) είναι δείκτης της ικανότητας  της να ανταποκριθεί στις αυξημένες θρεπτικές και ενεργειακές απαιτήσεις κατά την διάρκεια αρχικά της εγκυμοσύνης και μετέπειτα της γαλουχίας Β) έχει πρωταρχικό ρόλο στην υγιή ανάπτυξη του εμβρύου

Οι γυναίκες πριν την σύλληψη καλό είναι να ελέγξουν:

• Και να αντιμετωπίσουν τυχόν ύπαρξη αναιμίας. Συνήθως δίνεται συμπλήρωμα σιδήρου συνδυαστικά με φυλλικό οξύ 400μg/d.
• Τα επίπεδα φυλλικού οξέος. Συστήνεται λήψη συμπληρώματος ιδανικά 6 μήνες πριν την σύλληψη
• Τα επίπεδα ασβεστίου
• Τα επίπεδα Βιταμίνης Β12
• Τα επίπεδα της Βιταμίνης D
• Τα επίπεδα Ιωδίου
• Τα επίπεδα Ψευδαργύρου
• Την πρόσληψη Πολυακόρεστων Λιπαρών οξέων

Επιπρόσθετα στα παραπάνω, είναι σημαντικό πριν την σύλληψη αλλά και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης:

• Να διατηρήσουν ένα υγιές σωματικό βάρος
• Να παραμένουν σωματικά δραστήριες
• Να μην καταναλώνουν αλκοόλ
• Να σταματήσουν το κάπνισμα

Διατροφή στην εγκυμοσύνη

Στην εγκυμοσύνη, σύμφωνα με τις συστάσεις, η πρόσληψη ορισμένων μικροθρεπτικών συστατικών αυξάνεται πολύ περισσότερο από το κανονικό. Επομένως, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε επαρκή παροχή μικροθρεπτικών συστατικών.

• Η έγκυος πρέπει να καταναλώνει επαρκείς ποσότητες λαχανικών, φρούτων και προιόντων ολικής άλεσης, ωστόσο θεωρείται βέβαιη η ανάγκη συμπληρωματικής πρόσληψης φυλλικού οξέος, μειώνοντας σημαντικά με αυτόν τον τρόπο τον κίνδυνο ανάπτυξης ανωμαλιών του νευρικού συστήματος του κυήματος.
• Ωμά τρόφιμα με βάση τα ζώα, συμπεριλαμβανομένου του ωμού ή όχι καλά μαγειρεμένου κρέατος, σαλαμιού και άλλων ωμών λουκάνικων, ωμού ζαμπόν, ωμών θαλασσινών, μη παστεριωμένου γάλακτος, ωμών αυγών, καθώς και τροφίμων από αυτά τα προϊόντα που δεν έχουν μαγειρευτεί καλά πρέπει να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
• Τα ωμά φρούτα και λαχανικά καθώς και το μαρούλι πρέπει να πλένονται πολύ πριν από την κατανάλωση, να παρασκευάζονται φρέσκα και να τρώγονται αμέσως μετά την προετοιμασία. Τα τρόφιμα που καλλιεργούνται μέσα ή κοντά στο έδαφος πρέπει να ξεφλουδίζονται. Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν να τρώνε προπαρασκευασμένες, συσκευασμένες σαλάτες.

Επιπρόσθετα σε αυτά, οι έγκυες γυναίκες πρέπει να καταναλώνουν ισορροπημένη διατροφή σύμφωνα με τις διατροφικές συστάσεις για τον γενικό πληθυσμό.

• Θα πρέπει να αυξάνουν τη διατροφική πρόσληψη ενέργειας στα τέλη της εγκυμοσύνης κατά περισσότερο από περίπου 10% πάνω από τη συνιστώμενη πρόσληψη ενέργειας σε μη έγκυες γυναίκες.
• Πρέπει να δοθεί έμφαση στην κατανάλωση μιας υγιεινής διατροφής με τροφές πλούσιες σε κρίσιμα θρεπτικά συστατικά, αντί να τρώνε περισσότερο.
• Το <<υγιές εύρος κιλών>> τα οποία μπορεί να πάρει η γυναίκα κατά την εγκυμοσύνη σχετίζονται με τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) πριν την εγκυμοσύνη και διαφέρει σημαντικά.
• Συστήνεται κατανάλωση δύο εβδομαδιαίων λιπαρών ψαριών.
• Η κατανάλωση μεγάλων ψαριών π.χ. τόνος, ξιφίας πρέπει να είναι περιορισμένη.

Εγκυμοσύνη και συμπληρώματα

• Οι γυναίκες που δεν επιτυγχάνουν τακτική κατανάλωση ψαριών πρέπει να στοχεύουν στην επίτευξη μέσης συνολικής ημερήσιας πρόσληψης τουλάχιστον 300 mg ωμέγα-3 DHA λαμβάνοντας ένα συμπλήρωμα παρέχοντας τουλάχιστον 200 mg ωμέγα-3 DHA την ημέρα, εκτός από τη διατροφική πρόσληψη DHA
• Τα συμπληρώματα φυλλικού οξέος θα πρέπει να συνεχίζονται κατά τη διάρκεια τουλάχιστον των πρώτων 16 εβδομάδων της εγκυμοσύνης
• Οι γυναίκες των οποίων η συνήθης διατροφή είναι χαμηλή σε βιταμίνη Β12 (ιδιαίτερα χορτοφάγες και vegan γυναίκες) θα πρέπει επίσης να εξετάσουν τη συμπλήρωση της βιταμίνης Β12
• Η σημασία της βιταμίνης D για την ανάπτυξη του σκελετού του εμβρύου είναι καλά αναγνωρισμένη. Η μητρική ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει σε ραχίτιδα και οστεοπενία στα νεογέννητα και έχει επίσης συνδεθεί με χαμηλό βάρος γέννησης
• Ιδιαίτερη ανησυχία υπάρχει σχετικά με την υπερβολική πρόσληψη βιταμίνης Α (ρετινόλη) σε έγκυες γυναίκες χωρίς ενδείξεις ανεπάρκειας βιταμίνης Α, η οποία έχει συσχετιστεί με δυσλειτουργία του ήπατος και γενετικές ανωμαλίες
• Πολύ υψηλή πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών, που υπερβαίνει σημαντικά τις απαιτήσεις, γενικά δεν έχουν οφέλη, αλλά μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες και συνεπώς δεν συνιστώνται.

Διατροφή και Θηλασμός

Μετά τον τοκετό είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση αφενός στην ισορροπημένη διατροφή, αφετέρου στη μείωση του βάρους που πήρε η γυναίκα κατά την εγκυμοσύνη και την επιτυχία ενός υγιούς ΔΜΣ καθώς ακόμη και η μέτρια κατακράτηση βάρους μετά τον τοκετό σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών σε επακόλουθες εγκυμοσύνες συμπεριλαμβανομένης της υπερτασικής νόσου και του διαβήτη.

• Ο θηλασμός πρέπει να προωθείται, να προστατεύεται και να υποστηρίζεται. Εκτός από πολλά άλλα οφέλη, ο θηλασμός μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου για ανάπτυξη υπέρβαρου και παχυσαρκίας στην ενήλικη ζωή
• Συνιστάται παγκοσμίως ως η προτιμώμενη μέθοδος βρεφικής σίτισης
• Και μερικός θηλασμός πρέπει επίσης να ενθαρρύνεται εάν δεν επιτυγχάνεται αποκλειστικός θηλασμός.

Καταλήγοντας τονίζεται ότι, παραπάνω αναλύονται οι πιο πρόσφατες διατροφικές συστάσεις για την περίοδο πριν την σύλληψη, την εγκυμοσύνη και την γαλουχία, κρατήστε όμως αυτό: Μόνο ο γιατρός σας σε συνεργασία με το διαιτολόγο σας, θα σας δώσουν τις απαραίτητες διατροφικές οδηγίες και τις κατάλληλες συστάσεις για λήψη συμπληρώματος αξιολογώντας την διατροφική σας και θρεπτική σας κατάσταση. Υπάρχει και είναι λογικό να υπάρχει, εξατομίκευση!