Μη αλκοολική λιπώδης νόσος ήπατος και διατροφή

Τι είναι το ήπαρ και τι η μη αλκοολική λιπώδης νόσος ήπατος (NAFLD);

Το ήπαρ ή αλλιώς συκώτι είναι ένα ζωτικό όργανο με ευρύ φάσμα λειτουργιών όπως την αποθήκευση γλυκογόνου, την καταστροφή  των ερυθροκυττάρων, σύνθεση των πρωτεϊνών του πλάσματος, την παραγωγή ορμονών και την απομάκρυνση των τοξικών ουσιών από το σώμα, είτε είναι εξωγενείς είτε είναι παράγωγα του μεταβολισμού. Εξαιτίας της σύγχρονης διατροφής του ανθρώπου το ήπαρ συνήθως κατακλύζεται από περίσσεια ζάχαρης και λίπους, δύο συστατικά τα οποία είναι παρόντα χωρίς υπερβολή, παντού, στη σύγχρονη διατροφή. Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, είναι η νόσος στην οποία συσσωρεύεται λίπος στο συκώτι. Είναι σημαντικό πρόβλημα υγείας λόγω του υψηλού επιπολασμού και τον σχετικό κίνδυνο εξέλιξης στην κίρρωση του ήπατος, καρκίνο του ήπατος και αυξημένο καρδιαγγειακό.

Πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία μετα-αναλύσεων ερευνών τα οποία δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό πρωτότυπης έρευνας, κριτικής, γνώμης και ειδήσεων γύρω από τον χώρο της υγείας ‘’The Lancet  Gastroenterology and Hepatology’’, οι μη παχύσαρκοι άνθρωποι αντιπροσωπεύουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού ασθενών με μη αλκοολική λιπώδη νόσο ήπατος (NAFLD) και σχεδόν το 20% αυτών ήταν φυσιολογικού σωματικού βάρους. Ο επιπολασμός των μη παχύσαρκων ασθενών NAFLD ποικίλλει ευρέως από 25% στη Μαλαισία έως 50% στην Αυστρία. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί επίσης το γεγονός ότι σχεδόν το 80% των ανθρώπων με Μεταβολικό Σύνδρομο έχουν NAFLD.

Τα παραπάνω ευρήματα υποδηλώνουν ότι η παχυσαρκία δεν πρέπει να αποτελεί το μοναδικό κριτήριο για τον έλεγχο της NAFLD.

Οι παράγοντες που την προκαλούν

Η NAFLD και η πιο σοβαρή της μορφή η NASH φαίνεται να είναι μία από τις πιο συχνές παθήσεις που θα μας απασχολήσουν μελλοντικά, μετά τον Σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καθώς όλο και περισσότεροι νέοι εμφανίζουν πλέον συσσώρευση λίπους στο ήπαρ εξαιτίας κακής διατροφής, κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων, αναψυκτικών και υπερπρόσληψης λίπους, καθιστικής ζωής και έλλειψης σωματικής δραστηριότητας.
Οι ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ενηλίκων) και οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος. Η παχυσαρκία αποτελεί επίσης μείζονα παράγοντα κινδύνου ανάπτυξης μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος.

Στους μη διατροφικούς παράγοντες ανήκουν:

• Έκθεση για μεγάλο χρονικό διάστημα σε τοξικές ουσίες όπως φάρμακα και αλκοόλ
• Ορισμένα είδη λοιμώξεων

Διατροφή: Όσα είναι μέχρι σήμερα γνωστά για τον  <<καλό>> και τον <<κακό>> της ρόλο

1. Ο ρόλος του περιορισμού της ενέργειας

• Η υπερβολική κατανάλωση θερμίδων που οδηγεί σε παχυσαρκία και σχετιζόμενες συννοσηρότητες είναι ένας κύριος παράγοντας κινδύνου για NAFLD.
• Η αύξηση βάρους από μόνη της μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη της NAFLD, ανεξάρτητα από τον βασικό δείκτη μάζας σώματος.
• Όχι μόνο η υπερβολική κατανάλωση θερμίδων, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο καταναλώνεται και διανέμεται η τροφή καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας επηρεάζει τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ.

2. Κατανάλωση φρουκτόζης

• Αυξημένη κατανάλωση προϊόντων φρουκτόζης συσχετίζεται θετικά με κίνδυνο ανάπτυξης NAFLD
• Πρόσληψη φρουκτόζης μέσω κατανάλωσης αναψυκτικών με ζάχαρη συσχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο προχωρημένης μορφής  λιπώδους ήπατος
• Την βρίσκετε ως επί το πλείστον σε κέικ, αναψυκτικά, χυμοί φρούτων, ζαχαρούχα σνακ και φρούτα
• Στις ετικέτες τροφίμων ονομάζεται και αμυλοσιρόπιο υψηλής φρουκτόζης

3. Ο ρόλος της Βιταμίνης D

• ο ρόλος της βιταμίνης D στη NAFLD είναι ακόμα ασαφής. Η ανεπαρκής διατροφική πρόσληψη βιταμίνης D είναι πολύ συχνή. Η πρόσληψη στην Ευρώπη μόνο από τα τρόφιμα είναι κατά μέσο όρο 190 IU / ημέρα ενώ η διαιτητική πρόσληψη αναφοράς για ενήλικες είναι 600 IU / ημέρα. Ωστόσο, δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις   ότι συμπλήρωμα υψηλής δόσης βιταμίνης D ωφελεί το NAFLD

4. Καφές: μπορεί να ωφελήσει;

• Μια μελέτη σε ζώα του 2019 διαπίστωσε ότι ο καφές χωρίς καφεΐνη μείωσε τη βλάβη του ήπατος και τη φλεγμονή σε ποντίκια που έτρωγαν μια διατροφή που περιέχει υψηλά επίπεδα λίπους, φρουκτόζης και χοληστερόλης.
• Μια άλλη μελέτη σε ποντίκια της ίδιας χρονιάς έδειξε παρόμοια αποτελέσματα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο καφές μείωσε την ποσότητα λίπους που συσσωρεύτηκε στα συκώτια των ποντικών και βελτίωσε τον τρόπο με τον οποίο μεταβολίζουν την ενέργεια στο σώμα τους.
• Ωστόσο περαιτέρω έρευνα είναι απαραίτητη για να μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η κατανάλωση καφέ, ακόμα και ντεκαφεινέ, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της συσσώρευσης λίπους στο ήπαρ.

5. Τι να αποφύγω, τι να καταναλώσω;