Το ουρικό οξύ είναι ένα φυσικό απόβλητο που παράγεται κατά την πέψη τροφίμων που περιέχουν πουρίνες. Οι πουρίνες βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα σε ορισμένα τρόφιμα, όπως κρέας, σαρδέλες, ξερά φασόλια και μπύρα. Το ουρικό οξύ σχηματίζεται και διασπάται επίσης στο σώμα.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το σώμα εξαλείφει το ουρικό οξύ μέσω των νεφρών και των ούρων. Ωστόσο, εάν καταναλώνετε υπερβολική ποσότητα πουρίνης στη διατροφή σας ή εάν το σώμα δεν μπορεί να εξαλείψει αποτελεσματικά το ουρικό οξύ, μπορεί να συσσωρευτεί στο αίμα, προκαλώντας υπερουριχαιμία.
Η υπερουριχαιμία μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ουρικής αρθρίτιδας, μιας πάθησης που προκαλεί επώδυνες αρθρώσεις λόγω της συσσώρευσης κρυστάλλων ουρικού άλατος. Επιπλέον, μπορεί να οξύνει το αίμα και τα ούρα.
Οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος περιλαμβάνουν τη διατροφή, τη γενετική προδιάθεση, την παχυσαρκία ή το υπερβολικό βάρος και το άγχος.
Επιπλέον, ορισμένες παθήσεις μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος, όπως η νεφρική νόσος, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός, ορισμένοι τύποι καρκίνου ή η χημειοθεραπεία και η ψωρίαση.
Κύριες διατροφικές πηγές πουρινών και διατροφή
Μπορείτε να περιορίσετε την πηγή ουρικού οξέος στη διατροφή σας. Τροφές πλούσιες σε πουρίνες περιλαμβάνουν ορισμένα είδη κρέατος, θαλασσινά και λαχανικά. Όλα αυτά τα τρόφιμα εκπέμπουν ουρικό οξύ όταν πέπτονται.
Αποφύγετε ή μειώστε την πρόσληψη τροφών όπως:
ζωικά όργανα
χοιρινό
γαλοπούλα
θαλασσινά και οστρακοειδή
αρνίσιο κρέας
μοσχαρίσιο
κουνουπίδι
αρακάς
ξεραμένα φασόλια
μανιτάρια
Επεξεργασμένα τρόφιμα-Ζάχαρη
Ενώ το ουρικό οξύ συνδέεται συνήθως με τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η ζάχαρη μπορεί επίσης να είναι μια πιθανή αιτία. Τα προστιθέμενα σάκχαρα στα τρόφιμα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, επιτραπέζια ζάχαρη, σιρόπι καλαμποκιού και σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη.
Η φρουκτόζη είναι ο κυρίαρχος τύπος απλής ζάχαρης σε επεξεργασμένα και ραφιναρισμένα τρόφιμα. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι αυτό το είδος ζάχαρης συγκεκριμένα μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος.
Ελέγξτε τις ετικέτες των τροφίμων για πρόσθετα σάκχαρα. Η κατανάλωση περισσότερων ολόκληρων τροφών και λιγότερων ραφιναρισμένων συσκευασμένων τροφίμων μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να κόψετε τα σάκχαρα ενώ σας επιτρέπει να κάνετε μια πιο υγιεινή διατροφή.
Ζαχαρούχα ποτά, αναψυκτικά, no sugar drinks
Τα ζαχαρούχα ποτά, η σόδα, ακόμη και οι φρέσκοι χυμοί φρούτων συμπυκνώνονται με φρουκτόζη και ζάχαρη που περιέχει γλυκόζη.
Το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη περιέχει ένα μείγμα φρουκτόζης και γλυκόζης, συνήθως με 55 τοις εκατό φρουκτόζη και 42 τοις εκατό γλυκόζη. Αυτή είναι παρόμοια με την αναλογία 50 τοις εκατό φρουκτόζης και 50 τοις εκατό γλυκόζης στην επιτραπέζια ζάχαρη.
Η φρουκτόζη της επεξεργασμένης ζάχαρης σε χυμούς ή άλλα τρόφιμα απορροφάται πιο γρήγορα από τη ζάχαρη των φυσικών τροφίμων που πρέπει να διασπαστεί στο σώμα σας. Η ταχύτερη απορρόφηση των επεξεργασμένων σακχάρων αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας και επίσης οδηγεί σε υψηλότερες ποσότητες ουρικού οξέος.
Ενυδάτωση
Η κατανάλωση άφθονων υγρών βοηθά τα νεφρά σας να ξεπλύνουν το ουρικό οξύ πιο γρήγορα. Έχετε πάντα μαζί σας ένα μπουκάλι νερό. Ρυθμίστε ένα ξυπνητήρι κάθε ώρα για να σας υπενθυμίζει να πιείτε μερικές γουλιές.
Αλκοολούχα ποτά
Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να σας αφυδατώσει περισσότερο. Μπορεί επίσης να προκαλέσει υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος. Αυτό συμβαίνει επειδή τα νεφρά σας πρέπει πρώτα να φιλτράρουν τα προϊόντα που εμφανίζονται στο αίμα λόγω του αλκοόλ αντί του ουρικού οξέος και άλλων αποβλήτων. Ορισμένοι τύποι αλκοολούχων ποτών όπως η μπύρα έχουν επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες.
Διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους
Μαζί με τη διατροφή σας, τα περιττά κιλά μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα ουρικού οξέος. Τα λιπώδη κύτταρα παράγουν περισσότερο ουρικό οξύ από τα μυϊκά κύτταρα. Επιπλέον, η μεταφορά επιπλέον κιλών καθιστά πιο δύσκολο για τα νεφρά σας να φιλτράρουν το ουρικό οξύ. Η πολύ γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί επίσης να επηρεάσει τα επίπεδα.
Εάν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, είναι καλύτερο να αποφύγετε τις σκληρές δίαιτες. Μιλήστε με έναν επαγγελματία υγείας, έναν διατροφολόγο σχετικά με μια υγιεινή διατροφή και ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους που μπορείτε να ακολουθήσετε.
Ισορροπήστε τα επίπεδα ινσουλίνης
Ελέγξτε το επίπεδο σακχάρου στο αίμα σας όταν επισκέπτεστε το γιατρό σας. Αυτό είναι σημαντικό ακόμα κι αν δεν έχετε σακχαρώδη διαβήτη.
Οι ενήλικες με διαβήτη τύπου 2 μπορεί να έχουν υπερβολική ποσότητα ινσουλίνης στο αίμα τους. Αυτή η ορμόνη είναι απαραίτητη για τη μεταφορά του σακχάρου από το αίμα σας στα κύτταρά σας, όπου μπορεί να τροφοδοτήσει κάθε σωματική λειτουργία. Ωστόσο, η υπερβολική ποσότητα ινσουλίνης οδηγεί σε περίσσεια ουρικού οξέος στο σώμα καθώς και αύξηση βάρους.
Τα άτομα με μια πάθηση που ονομάζεται προδιαβήτης μπορεί επίσης να έχουν υψηλά επίπεδα ινσουλίνης και υψηλότερο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2.
Προσθέστε περισσότερες φυτικές ίνες στη διατροφή σας
Η κατανάλωση περισσότερων φυτικών ινών θα βοηθήσει το σώμα σας να μειώσει το ουρικό οξύ. Οι φυτικές ίνες μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην εξισορρόπηση των επιπέδων σακχάρου και ινσουλίνης στο αίμα σας. Τείνει επίσης να αυξάνει τον κορεσμό, συμβάλλοντας στη μείωση του κινδύνου υπερφαγίας.
Προσθέστε τουλάχιστον 10 γραμμάρια διαλυτών φυτικών ινών/1000 Kcal την ημέρα στην διατροφή σας με φυσικά τρόφιμα.
Ελέγξτε τα φάρμακα και τα συμπληρώματά διατροφής σας
Ορισμένα φάρμακα και συμπληρώματα μπορούν επίσης να προκαλέσουν συσσώρευση ουρικού οξέος στο αίμα. Αυτά περιλαμβάνουν: ασπιρίνη, βιταμίνη Β-3 (νιασίνη), διουρητικά , ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, φάρμακα χημειοθεραπείας
Εάν πρέπει να πάρετε οποιοδήποτε από αυτά τα φάρμακα και έχετε υπερουριχαιμία, ο γιατρός σας μπορεί να συνεργαστεί μαζί σας για να βρει μια καλή εναλλακτική λύση.
Συμπερασματικά
Η διατροφή, η άσκηση και αλλαγές στο lifestyle σας μπορούν να βελτιώσουν την ουρική αρθρίτιδα και άλλες ασθένειες που προκαλούνται από υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος. Ωστόσο, δεν μπορούν πάντα να αντικαταστήσουν την απαραίτητη ιατρική θεραπεία αν αυξηθούν πολύ τα επίπεδα ουρικού οξέος και δεν δράσετε άμεσα. Έστω και 1 μονάδα πάνω από το φυσιολογικό όριο να είναι το ουρικό οξύ, απευθυνθείτε σε έναν επαγγελματία υγείας με σκοπό να το ρυθμίσετε άμεσα!
Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν» , υποστήριζε ο Ιπποκράτης, αναδεικνύοντας τη σημασία της ουσιαστικής πρόληψης για την υγεία, αλλά και τη μακροζωία!
Βιβλιογραφία
Jakše B, Jakše B, Pajek M, Pajek J. Uric Acid and Plant-Based Nutrition. Nutrients. 2019 Jul 26;11(8):1736. doi: 10.3390/nu11081736. PMID: 31357560; PMCID: PMC6722549.
Li R, Yu K, Li C. Dietary factors and risk of gout and hyperuricemia: a meta-analysis and systematic review. Asia Pac J Clin Nutr. 2018;27(6):1344-1356. doi: 10.6133/apjcn.201811_27(6).0022. PMID: 30485934.
Yokose C, McCormick N, Choi HK. The role of diet in hyperuricemia and gout. Curr Opin Rheumatol. 2021 Mar 1;33(2):135-144. doi: 10.1097/BOR.0000000000000779. PMID: 33399399; PMCID: PMC7886025.