• Τι είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη;

• Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη μέχρι να εξελιχθεί σε διαβήτη τύπου 2!

• Τι είναι η ινσουλίνη και ποιος ο ρόλος της;

• Πως η διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην αντίσταση στην ινσουλίνη;

Τι είναι η ινσουλίνη και ποιος ο ρόλος της;

Πριν να αναφερθούμε στην αντίσταση στην ινσουλίνη, είναι απαραίτητο να ξεκαθαρίσουμε τι είναι η ινσουλίνη και ποιος ο ρόλος της! Η ινσουλίνη είναι μια πολύ σημαντική ορμόνη η οποία εκκρίνεται από το πάγκρεας. Ο κύριος ρόλος της είναι να ρυθμίζει την ποσότητα των θρεπτικών ουσιών που κυκλοφορούν στο αίμα μας, διαχειρίζεται το σάκχαρο στο αίμα ωστόσο επηρεάζει και τον μεταβολισμό του λίπους και των πρωτεινών.

Όταν καταναλώνουμε ένα γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακα, η ποσότητα σακχάρου στο αίμα αυξάνεται, τα παγκρεατικά κύτταρα αντιλαμβάνονται αυτήν την αύξηση και απελευθερώνουν ινσουλίνη στο αίμα με σκοπό την απορρόφηση του σακχάρου από το αίμα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι υψηλό σάκχαρο στην κυκλοφορία του αίματος μπορεί να έχει τοξικές επιδράσεις στο και να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο!

Τι είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη;

Όταν τα κύτταρα σταματούν να ανταποκρίνονται σωστά στην ινσουλίνη, τότε επέρχεται η επονομαζόμενη αντίσταση στην ινσουλίνη. Αποτελεί, όπως γίνεται κατανοητό, μια δυσμεταβολική κατάσταση στην οποία το πάγκρεας παράγει ακόμα περισσότερη ινσουλίνη για να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα στους περιφερειακούς ιστούς-στόχους, οδηγώντας σε αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης στο αίμα, δηλαδή σε υπερινσουλιναιμία, η οποία αποτελεί διαγνωστικό χαρακτηριστικό της.

Σταδιακά, τα κύτταρά μας γίνονται πιο ανθεκτικά στην ινσουλίνη με αποτέλεσμα την ταυτόχρονη αύξηση και της ινσουλίνης και των επιπέδων σακχάρων στο αίμα! Τελικά, το πάγκρεας βλάπτεται σε τέτοιο βαθμό οδηγώντας σε μειωμένη παραγωγή ινσουλίνης και σταδιακή εμφάνιση στο άτομο Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2!

Πως δημιουργείται η αντίσταση στην ινσουλίνη;

Πολυάριθμες μελέτες δείχνουν ότι οι υψηλές ποσότητες ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα σας αναγκάζουν τα κύτταρα να σταματήσουν να ανταποκρίνονται σωστά στην ινσουλίνη. Το σπλαχνικό λίπος, μπορεί να απελευθερώσει πολλά ελεύθερα λιπαρά οξέα στο αίμα σας καθώς και φλεγμονώδεις ορμόνες που οδηγούν στην αντίσταση στην ινσουλίνη!

Η υψηλή πρόσληψη φρουκτόζης από πρόσθετη ζάχαρη, όχι από φρούτα, έχει συνδεθεί με αντίσταση στην ινσουλίνη τόσο σε αρουραίους όσο και σε ανθρώπους. Το αυξημένο οξειδωτικό στρες και η φλεγμονή στο σώμα σας μπορεί επίσης να είναι ένας επιβαρυντικός παράγοντας για αντίσταση στην ινσουλίνη όπως και η σωματική αδράνεια! Τέλος, διάφοροι γενετικοί και κοινωνικοί παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν καθώς έχει φανεί ότι οι ισπανόφωνοι και οι ασιάτες διατρέχουν ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο.

Με ποιες παθολογικές καταστάσεις συνδέεται η αντίσταση στην ινσουλίνη;

Επηρεάζει περίπου το 25%-35% των Δυτικοποιημένων πληθυσμών και συνδέεται κυρίως με την παχυσαρκία και τις επιπλοκές που προκύπτουν απ’ αυτήν.

Έτσι, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για:

• Σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

• Στεφανιαία νόσο ή αθηροσκλήρωση και καρδιακές παθήσεις

• Ορισμένους τύπους καρκίνου (π.χ. καρκίνος μαστού)

• Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος

• Υπέρταση

• Χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ)

• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

• Γνωστική εξασθένιση (νόσος Alzheimer)

Διατροφή για αντίσταση στην ινσουλίνη

Έχει αποδειχθεί ότι δίαιτες με περιορισμό των θερμίδων και συνεπαγόμενη μείωση του σωματικού βάρους -ακόμη και λιγότερο από 5%- μπορεί να μειώσει τα επίπεδα ινσουλίνης σε παχύσαρκα άτομα. Τέτοιες δίαιτες αφορούν κατά κύριο λόγο το Μεσογειακό πρότυπο που χαρακτηρίζεται από:

• χαμηλά κορεσμένα λιπαρά (περίπου 10% της ενέργειας)

• υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες

• υψηλή περιεκτικότητα σε καροτενοειδή

• πλούσια σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα

• βιοδραστικές φαινολικές ενώσεις φυτικής προέλευσης

Μόνο και πόλυ-ακόρεστα Λιπαρά οξέα και αντίσταση στην ινσουλίνη

Πηγές τους που βρίσκονται στο ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς και σπόρους, βελτιώνουν σημαντικά τον μεταβολισμό της γλυκόζης, την ευαισθησία στην ινσουλίνη και τα λιπίδια στο αίμα. Επιπλέον, περιορίζουν τη μεταγευματική υπεργλυκαιμία, λόγω της απελευθέρωσης ινσουλίνης από το πάγκρεας και της αυξημένης πρόσληψης γλυκόζης από τους μύες, και προκαλούν κορεσμό της όρεξης με μείωση της ποσότητας τροφής που καταναλώνεται.

Η άφθονη πρόσληψη των παραπάνω τροφών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο σε ασθενείς με Διαβήτη τύπου 2 έως και 83% σε διάμεσο διάστημα 4,4 χρόνων ακόμη και απουσία θερμιδικού περιορισμού! Εκτός από τη ρύθμιση της γλυκόζης έχουν και αντιυπερτασική δράση με βελτίωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης. Για να είναι αποτελεσματική η αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών οξέων από ακόρεστα λιπαρά οξέα , θα πρέπει η συνολική πρόσληψη λίπους να είναι κάτω από 37% της ημερήσιας πρόσληψης ενέργειας!

Βιοδραστικές φαινολικές ενώσεις φυτικής προέλευσης

Χαρακτηρίζονται από ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Οι φαινολικές ενώσεις από φυτικές πηγές- φλαβονοειδή- μπορούν να ρυθμίζουν τη δράση και το μεταβολισμό της ινσουλίνης σε ευαίσθητους στην ινσουλίνη ιστούς, με πιθανά προληπτικά ή θεραπευτικά αποτελέσματα . Τροφές όπως φρούτα, κρασί, λαχανικά, ξηροί καρποί, κακάο, τσάι και σπόροι σιτηρών μπορούν να μειώσουν σημαντικά (έως και 11%) τον κίνδυνο εμφάνισης Διαβήτη τύπου 2. Επίσης, η κερσετίνη που βρίσκεται στις φράουλες, βατόμουρα, κεράσια, μύρτιλα, σμέουρα, στα αρώνια, στα κράνμπερι, στα μήλα και στις μπάμιες προσφέρει ωφέλιμη δράση έναντι του διαβήτη.

Ιχνοστοιχεία και διαβήτης

Έχει συσχετιστεί η έλλειψη ή υπερβολή συγκεκριμένων ιχνοστοιχείων με την πρόκληση της αντίστασης στην ινσουλίνη και την παθογένεση του διαβήτη. Χαλκός, Χρώμιο, Σελήνιο και Ψευδάργυρος είναι απαραίτητα και κρίσιμα για διάφορες βιολογικές διεργασίες. Συγκεκριμένα, η ανεπάρκεια Ψευδαργύρου έχει συσχετιστεί με διαβητικές επιπλοκές όπως υπέρταση, θρόμβωση, οφθαλμική προσβολή, παραγωγή ινσουλίνης και αντίσταση στην ινσουλίνη.

Αυτό εξηγείται απ’ το γεγονός ότι, ο Ψευδάργυρος διατηρεί την ομοιόσταση της γλυκόζης, ρυθμίζει τους υποδοχείς ινσουλίνης και παρατείνει τη δράση της καθώς και προάγει υγιή λιπιδικά προφίλ. Απ’ την άλλη πλευρά, τα υψηλά επίπεδα Χαλκού ευθύνονται για την ανάπτυξη διαβήτη μέσω της δημιουργίας οξειδωτικού στρες και ελεύθερων ριζών, που έχουν ως αποτέλεσμα ένα προφλεγμονώδες περιβάλλον. Τέλος, η ανεπάρκεια σε Σελήνιο μπορεί να αποτελεί προδιάθεση για ανάπτυξη διαβήτη.

Συμπερασματικά….

Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη μέχρι να εξελιχθεί σε διαβήτη τύπου 2. Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να είναι ένας από τους βασικούς μοχλούς πολλών —αν όχι των περισσότερων— των σημερινών χρόνιων ασθενειών. Ωστόσο, μπορείτε να βελτιώσετε αυτή την κατάσταση με αλλαγή του lifestyle σας, απώλεια σπλαχνικού λίπους, κατανάλωση υγιεινών τροφίμων και η άσκηση. Η πρόληψη της αντίστασης στην ινσουλίνη ίσως να είναι ένας από τους πιο ισχυρούς τρόπους για ποιοτική μακροζωία!