Πέτρα στη χολή ή αλλιώς …. χολόλιθος!
Ενώ οι περισσότεροι χολόλιθοι είναι ασυμπτωματικοί, μερικοί
ασθενείς εμφανίζουν κολικό των χοληφόρων, το οποίο χαρακτηρίζεται από ξαφνικό και σοβαρό πόνο στο δεξί-άνω-τεταρτημόριο
Οι χολόλιθοι είναι από τις πιο συχνές γαστρεντερικές διαταραχές στους δυτικούς πληθυσμούς. Περίπου το 80% των χολόλιθων περιέχουν χοληστερόλη
Η διατροφή σε αυτήν την κατάσταση μπορεί να έχει διττό ρόλο και αυτό εξαρτάται από τις επιλογές μας
Ο ρόλος της χορτοφαγικής δίαιτας
Παθοφυσιολογία – Επιδημιολογία
Τι είναι η χολή;
Χολή ονομάζουμε το υγρό, το οποίο φιλοξενείται μέσα σε ένα όργανο που ονομάζουμε χοληδόχο κύστη. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο ασθενής με την χολή, αναφέρεται λοιπόν στην χοληδόχο κύστη. Πέτρες στην χολή ή αλλιώς χολολιθίαση είναι οι πέτρες που παρουσιάζονται στην χοληδόχο κύστη.
Οι χολόλιθοι είναι από τις πιο συχνές γαστρεντερικές διαταραχές στους δυτικούς πληθυσμούς. Περίπου το 80% των χολόλιθων περιέχουν χοληστερόλη (ως κρύσταλλοι μονοένυδρης χοληστερόλης). Η υποκινητικότητα της χοληδόχου κύστης μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με τη χρήση από του στόματος αντισυλληπτικών, μετά από χειρουργική επέμβαση ή εγκαύματα και σε ασθενείς με διαβήτη.
Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, η αιτία δεν είναι ξεκάθαρη. Ενώ οι περισσότεροι χολόλιθοι είναι ασυμπτωματικοί, μερικοί ασθενείς εμφανίζουν κολικό των χοληφόρων, το οποίο χαρακτηρίζεται από ξαφνικό και σοβαρό πόνο στο δεξί-άνω-τεταρτημόριο (συχνά συνοδεύεται από ναυτία και έμετο) 1-2 ώρες μετά την κατανάλωση τροφής.
Αιτίες πρόκλησης πέτρας στη χολή
Σε μελέτες παρατήρησης φάνηκε ότι η υψηλότερη πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών ή trans λιπαρών οξέων συσχετίστηκε με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης χολόλιθων. Επιπρόσθετα, σε άλλες μελέτες φαίνεται ότι η υψηλότερη πρόσληψη εξευγενισμένων σακχάρων όπως η σακχαρόζη και
η φρουκτόζη σχετίζεται με υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης χολόλιθων.
Η παχυσαρκία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο από χολόλιθους. Η απώλεια βάρους μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο σχηματισμού χολόλιθου σε υπέρβαρα άτομα, αλλά υπερβολικά γρήγορη απώλεια βάρους (> 3Kg/εβδ).
Ο κίνδυνος σχετιζόμενος με την ταχεία απώλεια βάρους μπορεί να οφείλεται σε αύξηση της αναλογίας χοληστερόλης προς χολικά άλατα στη χοληδόχο κύστη και στη παύση έκκρισης χολής που προκύπτει από τη μείωση των συσπάσεων της χοληδόχου κύστης.
Διαιτητικοί παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο περιλαμβάνουν: χοληστερόλη, κορεσμένα λιπαρά, trans λιπαρά οξέα, ραφιναρισμένα σάκχαρα και πιθανώς όσπρια.
Χορτοφαγική διατροφή και πέτρα στη χολή Σε μελέτη διαπιστώθηκε ότι ο επιπολασμός της νόσος της χοληδόχου κύστης (ασυμπτωματικοί χολόλιθοι ή ιστορικό της χολοκυστεκτομής) ήταν σημαντικά χαμηλότερη στις γυναίκες χορτοφάγους από τις γυναίκες παμφάγους (12% έναντι 25%).
Επιπλέον, μια 20ετής προοπτική μελέτη 80.898 γυναικών διαπίστωσε ότι η αύξηση της κατανάλωσης φυτικής πρωτεΐνης συσχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο χολοκυστεκτομής η οποία εικάζεται ότι οφείλεται στην αυξημένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών.
Φυτικές ίνες
Τα ευρήματα της παραπάνω προοπτικής μελέτης, επιβεβαιώνονται και από μελέτες παρατήρησης όπου διαπιστώνεται ότι υψηλότερη πρόσληψη φυτικών ινών συσχετίστηκε με χαμηλότερο επιπολασμό χολόλιθων.
Άλλοι διαιτητικοί παράγοντες
Σε προοπτική μελέτη 80.718 γυναικών που συμμετείχαν στη Μελέτη για την Υγεία των Νοσηλευτών διαπιστώθηκε ότι η αυξημένη κατανάλωση φυστικιών και άλλων ξηρών καρπών συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο χολοκυστεκτομής.
Οι διαιτητικοί παράγοντες που μπορούν να αποτρέψουν την ανάπτυξη χολόλιθων περιλαμβάνουν πολυακόρεστα λιπαρά, μονοακόρεστα λιπαρά, φυτικές ίνες και πιθανώς την καφεΐνη. Η κατανάλωση χορτοφαγικής διατροφής σχετίζεται επίσης με μειωμένο κίνδυνο. Επιπλέον, αποφυγή αλλεργιογόνων τροφίμων ανακουφίζει συχνά τα συμπτώματα της νόσου της χοληδόχου κύστης, αν και δεν διαλύει τις πέτρες στη χολή.
Τα συμπληρώματα διατροφής που μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη των χολόλιθων περιλαμβάνουν βιταμίνη C, λεκιθίνη σόγιας και σίδηρο. Επιπλέον, ένα μείγμα φυτικών τερπενίων έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία για τη διάλυση ραδιοδιαλυτών χολόλιθων.
Βιβλιογραφία
- Jones, Mark W., et al. “Gallstones (Cholelithiasis).” StatPearls, StatPearls Publishing, 12 February 2023.
- Di Ciaula, Agostino et al. “The Role of Diet in the Pathogenesis of Cholesterol Gallstones.” Current medicinal chemistry vol. 26,19 (2019): 3620-3638.
- Misciagna, G et al. “Diet, physical activity, and gallstones–a population-based, case-control study in southern Italy.” The American journal of clinical nutrition vol. 69,1 (1999): 120-6.