Η καφεΐνη έχει την τάση να ασκεί την επίδρασή της γρήγορα. Για παράδειγμα, μία ποσότητα που βρίσκεται σε ένα φλιτζάνι καφέ μπορεί να διαρκέσει μόλις 20 λεπτά για να φτάσει στην κυκλοφορία του αίματος και περίπου 1 ώρα για να επιτευχθεί η πλήρης δραστικότητα.
Θετική επίδραση καφεΐνης στον οργανισμό
Οι επιδράσεις της καφεΐνης στον οργανισμό και το πως αυτές επιτελούνται είναι αγαπημένο θέμα πολλών, ωστόσο για αρχή επιγραμματικά θα παραθέσουμε λίγες από τις επιδράσεις της και παρακάτω θα αναλυθεί ανά περίπτωση ο συγκεκριμένος μηχανισμός επίδρασης. Η πρόσληψη καφείνης λοιπόν συσχετίζεται με:
- Μείωση κόπωσης
- Τονώνει και διεγείρει τον εγκέφαλο με αποτέλεσμα την αύξηση της εστίασης και της συγκέντρωσης
- Μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση
- Βελτίωση χρόνου αντίδρασης
- Μείωση κινδύνου εμφάνισης νόσου Alzheimer και Parkinson
- Μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης
Πως λειτουργεί;
Όπως αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο, ο καφές είναι ένα ρόφημα, το οποίο παρασκευάζεται από τους καβουρδισμένους και αλεσμένους σπόρους του καφεόδεντρου. Μόλις καταναλωθεί, η καφεΐνη απορροφάται γρήγορα από το έντερο στην κυκλοφορία του αίματος. Η καφεΐνη έχει την τάση να ασκεί την επίδρασή της γρήγορα.
Για παράδειγμα, μία ποσότητα που βρίσκεται σε ένα φλιτζάνι καφέ μπορεί να διαρκέσει μόλις 20 λεπτά για να φτάσει στην κυκλοφορία του αίματος και περίπου 1 ώρα για να επιτευχθεί η πλήρης δραστικότητα Από εκεί, κατευθύνεται στο ήπαρ και αναλύεται σε συστατικά που μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία των διαφόρων οργάνων.
Καφεΐνη και εγκέφαλος
Παρ’όλα αυτά, η κύρια επίδραση της καφεΐνης είναι στον εγκέφαλο. Λειτουργεί μπλοκάροντας τις επιπτώσεων της αδενοσίνης, η οποία είναι ένας νευροδιαβιβαστής που χαλαρώνει τον εγκέφαλο και σας κάνει να αισθάνεστε κουρασμένοι. Φυσιολογικά, τα επίπεδα αδενοσίνης συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθιστώντας σας όλο και πιο κουρασμένους και σας κάνει να θέλετε να κοιμηθείτε.
Η καφεΐνη σας βοηθά να μείνετε ξύπνιοι με το να συνδέεται με τους υποδοχείς αδενοσίνης στον εγκέφαλο χωρίς να τους ενεργοποιήσετε. Αυτό εμποδίζει τις επιδράσεις της αδενοσίνης, οδηγώντας σε μειωμένη κόπωση.
Μπορεί επίσης να αυξήσει τα επίπεδα αδρεναλίνης στο αίμα και να αυξήσει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου των νευροδιαβιβαστών της ντοπαμίνης και της νορεπινεφρίνης. Αυτός ο συνδυασμός διεγείρει περαιτέρω τον εγκέφαλο και προωθεί μια κατάσταση διέγερσης, εγρήγορσης και εστίασης. Έρευνα αναφέρει ότι μετά την κατάποση 40-450 mg καφεΐνης οι συμμετέχοντες είχαν βελτιωμένη εγρήγορση και καλύτερο χρόνο αντίδρασης.
Στις θετικές επιδράσεις της καφείνης αναφέρεται και η 3-5 φλιτζάνια καφέ/ημέρα ή περισσότερο από 3 φλιτζάνια/ημέρα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ασθενειών του εγκεφάλου, όπως η νόσος του Alzheimer και του Πάρκινσον, κατά 28-60%.
Καφεΐνη και διάθεση
Οπως αναφέρθηκε παραπάνω, η καφεΐνη έχει την ικανότητα να μπλοκάρει το μόριο της αδενοσίνης. Αυτό προκαλεί μια σχετική αύξηση σε άλλα μόρια σηματοδότησης, όπως η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη. Αυτή η αλλαγή στα μηνύματα του εγκεφάλου πιστεύεται ότι ωφελεί τη διάθεσή σας. Μελέτη συνέδεσε την κατανάλωση 2-3 φλιτζανιών καφεϊνούχου καφέ παρέχοντας περίπου 200-300 mg καφεΐνης/ημέρα με 45% χαμηλότερο κίνδυνο αυτοκτονίας. Άλλη μελέτη ανέφερε 13% χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης στους καταναλωτές καφεΐνης.
Περισσότερη καφεΐνη δεν είναι απαραίτητα καλύτερη. Μελέτη διαπίστωσε ότι ένα δεύτερο φλιτζάνι καφέ δεν παρήγαγε περαιτέρω οφέλη, εκτός αν καταναλώθηκε τουλάχιστον 8 ώρες μετά το πρώτο φλιτζάνι.
- Ferré, Sergi. “An update on the mechanisms of the psychostimulant effects of caffeine.” Journal of neurochemistry vol. 105,4 (2008)
- Dunwiddie, T V, and S A Masino. “The role and regulation of adenosine in the central nervous system.” Annual review of neuroscience vol. 24 (2001)
- Nehlig, A et al. “Caffeine and the central nervous system: mechanisms of action, biochemical, metabolic and psychostimulant effects.” Brain research. Brain research reviews vol. 17,2 (1992)
- Grosso, G., Micek, A., Castellano, S., Pajak, A. and Galvano, F. (2016), Coffee, tea, caffeine and risk of depression: A systematic review and dose–response meta‐analysis of observational studies. Nutr. Food Res., 60
- Michel Lucas, Eilis J. O’Reilly, An Pan, Fariba Mirzaei, Walter C. Willett, Olivia I. Okereke & Alberto Ascherio (2014) Coffee, caffeine, and risk of completed suicide: Results from three prospective cohorts of American adults, The World Journal of Biological Psychiatry, 15
- Hu, G., Bidel, S., Jousilahti, P., Antikainen, R. and Tuomilehto, J. (2007), Coffee and tea consumption and the risk of Parkinson’s disease. Disord., 22